الگوی مصرف انرژی سیستم های تولید برنج در استان خوزستان

چکیده- الگوی مصرف انر‍ژی و سهم نهاده انرژی در میان سامانه های کشاورزی به میزان زیادی متغیر است. کاربرد ماشین های کشاورزی با استفاده بهینه دیگر نهاده ها، می تواند عملکرد برنج را افزایش دهد. از این رو این پژوهش برای تعیین اثر سیستم های تولید برنج بر کارایی مصرف انرژی با تمرکز بر مکانیزاسیون کشاورزی در استان خوزستان انجام گردید.داده ها از طریق پرسشنامه با بررسی 295 از برنجکاران در سال زراعی 89-88 در دو منطقه جغرافیایی دشت و کوهستانی استان به دست آمدند. با بررسی پنج سامانه مختلف تولید، محاسبه و مقایسه نهاده های انرژی، انرژی مصرفی در عملیات و شاخص های انرژی مشخص گردید که نهاده انرژی از 55500 الی 180000 مگاژول بر هکتار متغیر بود. این میزان بالای انرژی به کار رفته در چهارمین تولید کننده برنج کشور تا حد زیادی ناشی از مصرف بیش از حد انرژی جهت پمپاژ آب در عملیات آبیاری است که معمولاً به صورت پیوسته انجام می گردد. این عملیات بحرانی باعث کاهش نسبت انرژی به زیر یک برای سامانه های تولید مکانیزه نیز شده است. مصرف انرژی از طریق سوخت دیزل و برق بالاترین میزان را بین نهاده ها نشان داده است (تا 93 درصد). دومین منبع نهاده انرژی، کود شیمیایی بوده است که 4 تا 57 درصد از انرژی ورودی را به خو اختصاص می دهد. به علاوه، عملیات برداشت و خاک ورزی بعد از آبیاری بیشترین مصرف انرزی را دارا می باشند. رویهم رفته، شاخص های انرژی این محصول، انرژی بر بودن آن را در این استان نمایان می کند.